Aurreko mendean hizkuntzak konparatzen eta sailkapen zientifikoak egiten hasi eta zenbait hizkuntzen jatorriak argitzen hasi zirenetik euskararen isolamendua areagotu egin da. Entziklopedia modernoetan agertzen diren hizkuntza-sailkapenetan, adibidez, euskarak leku berezia izan ohi du, ez baitu genealogiarik, ezta ahaidetasun ezagunik ere.
Euskararen jatorri bera duen hizkuntzaren bat aurkitzeko hamaika konparaketa egin dira. Horietako bi izan dira nabarmenenak: lehenak euskara eta ibero zaharraren arteko ahaidetasuna gogorarazten du. Joan den mendearen erdialdera arte guztiz onartua izan zen ahaidetasun hau, gainera uste nahiko orokorra zen oraingo euskararen euskalkiak orduko iberoaren hondarrak zirela. Teoria hau bertan behera geratu zen testu iberikoak irakurtzen asmatu zenean, hala ere, iberoaren hitz batzuk gaurko euskararekin uler daitezke: ur, argi, bios… Ildo berekoa da euskara eta Afrika iparraldeko hizkuntzak lotu nahi dituen teoria.
Bigarren teoriak, bestalde, Kaukasoko hizkuntzekin erlazionatzen du. Teoria honek aldeko ikertzaile asko izan zituen arren, hizkuntzen arteko erkaketak egiterakoan erabilitako metodologia oso kritikatua izan da eta ondorioen balioa zalantzan dago.
Beraz, oro har, euskarak beste hizkuntzekin izan dezakeen ahaidetasuna oraingoz ezezaguna dela baietsi daiteke.
Bibliografia
